Ders Öğretim Planı
Dersin KoduDersin AdıDersin TürüYılYarıyılAKTS
DKA-S418TEFSİR METİNLERİSeçmeli484
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Amacı
Öğrenciye, Kur’ân’ın sadece bir “kutsal kitap”, müfessirlerin “sadece birer kutsal kitap yorumcusu”, tefsirlerinin de “sadece onun birer yorumu” olmadığını, aksine, Kur’ân’ın 14 asırlık bir kültür ve medeniyetin “ana çekirdeği”, müfessirlerin, farklı yaklaşımlar, farklı yöntem ve teknikler kullanarak, sahip oldukları bilgi ve yöntem zenginliği içinde, zamanın akışı içinde oluşan ve gelişen “beşerî kültür” ile bu “ana çekirdek”i çift yönlü olarak buluşturan birer “katalizör” olarak “İslâm medeniyeti”nin oluşmasında -belki de- en temel katkıyı yaptıklarını uygulamalı olarak göstererek, kendilerinin de mensubu oldukları bu medeniyet hakkında onur ve gururla taşıyacakları bir “âidiyet” duygusu edinmelerini, onun değer sistemini gönüllüce benimseyip özümsemelerini, yanı sıra, bugün de kendilerinin benzer bir işçiliğe gönül verip, baş koymalarını sağlamaktır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Ahmet Bedir
Öğrenme Çıktıları
1Klâsik tefsirleri, türleri, kaynakları, konuları açısından tanıyabilme.
2Rivâyet tefsirlerini metod ve muhteva açısından kavrayabilme.
3Rivâyet tefsirlerinin kaynaklarını tanıyabilme.
4Dirâyet tefsirlerini metod ve muhteva açısından kavrayabilme.
5Rivâyet tefsirleriyle dirâyet tefsirlerini karşılaştırarak aralarındaki benzerlik ve farklılıkları kavrayabilme.
6Dirâyet tefsirlerinin kaynaklarını tanıyabilme.
Öğrenim Türü
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Klâsik Tefsir Türleri, Kaynakları ve Konuları (Giriş) A- RİVÂYET TEFSİRLERİ: 1- Kur’ân’ın Kur’ân’la ve hadisle tefsiri: İbn Kesîr’in “İstiâze” tefsiri A- RİVÂYET TEFSİRLERİ: 2- Kur’ân’ın Sahâbe, Tâbiûn ve Etbâu’t-Tâbiîn kavliyle tefsiri: et-Taberî’nin “Besmele” tefsiri (el-Fâtiha 1/1) B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 1- Lugavî tefsirler: en-Nehhâs ve Ebû Hayyân’ın “hamd, âlem ve Rabb” (“İnsan, Âlem ve Allah”) kavramları tefsiri (el-Fâtiha 1/2) B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 2- Ahkâm tefsirleri: a- “Kelime-i şehâdet”, b- “Salât”, c- “Savm”: eş-Şâfiî’nin “Dinde şehâdet” (el-Mâide 5/106), “Mevâkîtu’s-salât” (el-Bakara 2/238-239), el-Cessâs’ın “Orucun farziyeti” (el-Bakara 2/183) tefsirleri B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 2- Ahkâm tefsirleri: d- “Zekât”, e- “Hac”: İbn Arabî’nin “Mesârifu’z-zekât” (et-Tevbe 9/60) ve el-Kurtubî’nin “Haccın farziyeti” (Âli İmrân 3/97) tefsirleri B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 3- Mezhebî tefsirler: a- Mutezile tefsirleri: “Allah”: el-Kâdî Abdulcebbâr ve ez-Zemahşerî’nin “Âyetü’l-Kürsî” (el-Bakara 2/255) tefsirleri B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 3- Mezhebî tefsirler: b- Hâricî (İbâzıyye) tefsirleri: “Melek”: el-Hevârî ve Ettafeyyiş’in “Melâike” (el-Bakara 2/30) tefsirleri B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 3- Mezhebî tefsirler: c- Zeydiyye tefsirleri: “Kitâb”: Furât el-Kûfî, el-A’kam ve eş-Şevkânî’nin “Kitâb (ç. “kütüb”)” (el-Bakara 2/2, 285) tefsirleri B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 3- Mezhebî tefsirler: d- İmâmiyye tefsirleri: “Nebî / Resûl”: et-Tûsî, et-Tabersî ve el-Feyz el-Kâşânî’nin “Nebî (ç. “Nebiyyûn”) / “Resûl” (ç. Rusül)” (el-Bakara 2/136, 285) tefsirleri B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 3- Mezhebî tefsirler: e- Eş’ariyye tefsirleri: “Âhiret”: er-Râzî, el-Beyzâvî ve el-Hâzin’in “Âhirete îkân” (el-Bakara 2/5) tefsirleri B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 3- Mezhebî tefsirler: f- Mâturîdî tefsirleri: “Kazâ ve kader”: el-Mâturîdî, en-Nesefî ve Ebû’s-Suûd’un “Kader” (el-Hıcr 15/21, el-Kamer 54/49) tefsirleri B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 4- Felsefî tefsirler: İbn Sînâ’nın İhlâs sûresi tefsiri C- İŞÂRET TEFSİRLERİ: el-Baklî, İbn Arabî ve el-Bursevî’nin “Ledünnî ilim” (el-Kehf 18/65) tefsirleri
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
HaftaTeorikUygulamaLaboratuvar
1Klâsik Tefsir Türleri, Kaynakları ve Konuları (Giriş)
2A- RİVÂYET TEFSİRLERİ: 1- Kur’ân’ın Kur’ân’la ve hadisle tefsiri: İbn Kesîr’in “İstiâze” tefsiri
3A- RİVÂYET TEFSİRLERİ: 2- Kur’ân’ın Sahâbe, Tâbiûn ve Etbâu’t-Tâbiîn kavliyle tefsiri: et-Taberî’nin “Besmele” tefsiri (el-Fâtiha 1/1)
4B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 1- Lugavî tefsirler: en-Nehhâs ve Ebû Hayyân’ın “hamd, âlem ve Rabb” (“İnsan, Âlem ve Allah”) kavramları tefsiri (el-Fâtiha 1/2)
5B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 2- Ahkâm tefsirleri: a- “Kelime-i şehâdet”, b- “Salât”, c- “Savm”: eş-Şâfiî’nin “Dinde şehâdet” (el-Mâide 5/106), “Mevâkîtu’s-salât” (el-Bakara 2/238-239), el-Cessâs’ın “Orucun farziyeti” (el-Bakara 2/183) tefsirleri
6B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 2- Ahkâm tefsirleri: d- “Zekât”, e- “Hac”: İbn Arabî’nin “Mesârifu’z-zekât” (et-Tevbe 9/60) ve el-Kurtubî’nin “Haccın farziyeti” (Âli İmrân 3/97) tefsirleri
7B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 3- Mezhebî tefsirler: a- Mutezile tefsirleri: “Allah”: el-Kâdî Abdulcebbâr ve ez-Zemahşerî’nin “Âyetü’l-Kürsî” (el-Bakara 2/255) tefsirleri
8B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 3- Mezhebî tefsirler: b- Hâricî (İbâzıyye) tefsirleri: “Melek”: el-Hevârî ve Ettafeyyiş’in “Melâike” (el-Bakara 2/30) tefsirleri
9Vize Sınavı
10B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 3- Mezhebî tefsirler: c- Zeydiyye tefsirleri: “Kitâb”: Furât el-Kûfî, el-A’kam ve eş-Şevkânî’nin “Kitâb (ç. “kütüb”)” (el-Bakara 2/2, 285) tefsirleri
11B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 3- Mezhebî tefsirler: d- İmâmiyye tefsirleri: “Nebî / Resûl”: et-Tûsî, et-Tabersî ve el-Feyz el-Kâşânî’nin “Nebî (ç. “Nebiyyûn”) / “Resûl” (ç. Rusül)” (el-Bakara 2/136, 285) tefsirleri
12B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 3- Mezhebî tefsirler: e- Eş’ariyye tefsirleri: “Âhiret”: er-Râzî, el-Beyzâvî ve el-Hâzin’in “Âhirete îkân” (el-Bakara 2/5) tefsirleri
13B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 3- Mezhebî tefsirler: f- Mâturîdî tefsirleri: “Kazâ ve kader”: el-Mâturîdî, en-Nesefî ve Ebû’s-Suûd’un “Kader” (el-Hıcr 15/21, el-Kamer 54/49) tefsirleri
14B- DİRÂYET TEFSİRLERİ: 4- Felsefî tefsirler: İbn Sînâ’nın İhlâs sûresi tefsiri
15C- İŞÂRET TEFSİRLERİ: el-Baklî, İbn Arabî ve el-Bursevî’nin “Ledünnî ilim” (el-Kehf 18/65) tefsirleri
16Final Sınavı
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1. Fahruddîn er-Râzî, Mefâtîhu’l-Ğayb, I-XXXII, Beyrut 1990 2. ez-Zemahşerî, el-Keşşâf, I-IV, Beyrut 1983 3. el-Mâtürîdî, Te’vîlâtü’l-Kur’ân, I-XVI, İstanbul 2005 4. el-Cessâs, Ahkâmu’l-Kur’ân, I-IV, Beyrut 1985 5. et-Taberî, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, I-XXX, Kahire 1954 6. İbn Kesir, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, I-IV, Beyrut 1969 7. el-Beyzâvî, Envâru’t-Tenzîl ve esrâru’t-te’vîl, I-II, İstanbul 1886 8. el-Bursevî, Rûhu’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân, I-X, İstanbul 1969 9. Ebû Hayyân, el-Bahru’l-Muhît 10. el-Baklî, Arâisu’l-beyân fî hakâiki’l-Kur’ân 11. Ebû’s-Suûd, İrşâdu’l-akli’s-selîm ilâ mezâyâ’l-Kitâbi’l-Kerîm 12. Ettafeyyiş, Himyânu’z-zâd fî hedyi hayri’l-ıbâd ilâ dâri’l-meâd 13. el-Feyz el-Kâşânî, es-Sâfî fî tefsîri Kelâmillâhi’l-Vâfî 14. Furât el-Kûfî, Tefsîru’l-Kur’ân 15. el-Hâzin, Lübâbu’t-te’vîl fî maânî’t-Tenzîl 16. el-Hevvârî, Tefsîru Kitâbillâhi’l-Azîz 17. İbn Arabî, Tefsîru’l-Kur’ân 18. İbnu’l-Arabî, Ahkâmu’l-Kur’ân 19. İbn Sînâ, Tefsîru sureti’l-İhlâs 20. el-Kâdî Abdulcebbâr, Tenzîhu’l-Kur’ân ani’l-metâin 21. el-Kurtubî, el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân 22. en-Nehhâs, Maânî’l-Kur’ân 23. en-Nesefî, Medâriku’t-Tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl, 24. eş-Şâfiî, Ahkâmu’l-Kur’ân 25. eş-Şevkânî, Fethu’l-Kadîr 26. et-Tabersî, Mecmau’l-beyân 27. et-Tûsî, et-Tibyânu’l-câmi’ li ulûmi’l-Kur’ân
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
Yarıyıl (Yıl) İçi EtkinlikleriAdetDeğer
Ara Sınav1100
Derse Katılım00
Bireysel Çalışma00
TOPLAM100
Yarıyıl(Yıl) Sonu EtkinliklerAdetDeğer
Final Sınavı1100
TOPLAM100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri60
TOPLAM100
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
EtkinliklerSayısıSüresi (saat)Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav11010
Final Sınavı11515
Derse Katılım14342
Bireysel Çalışma16464
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)131
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12
ÖÇ1            
ÖÇ2            
ÖÇ3            
ÖÇ4            
ÖÇ5            
ÖÇ6            
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek
 
Yozgat Bozok University, Yozgat / TURKEY • Tel  (pbx): +90 354 217 86 01 • e-mail: uo@bozok.edu.tr